13-weken echo
Voor de meest actuele informatie ga naar: PNS 13-wekenecho
Op de website van het RIVM vind je vertalingen van de brochure in diverse talen.
Vanaf 1 september 2021 is het mogelijk om de 13 weken echo te laten verrichten. De 13 wekenecho is, net als de 20 wekenecho, een onderzoek naar lichamelijke afwijkingen. De 13 wekenecho kan alleen plaatsvinden in de periode 12+3 tot en met 14+3 weken van je zwangerschap.
Het verschil tussen de 13 wekenecho en 20 wekenecho is dat het kindje bij 13 weken kleiner en minder ontwikkeld is. Sommige (ernstige) afwijkingen zijn wel al te zien bij 13 weken. Er is dan meer tijd voor vervolgonderzoek en te bepalen wat je met de uitslag doet. Er wordt bij de 13 wekenecho niet gekeken of het een jongen of een meisje is.
In Nederland kun je alleen kiezen voor de 13 wekenecho als je 16 jaar of ouder bent, je een informatief gesprek hebt gehad over de 13 wekenecho (counseling) bij je verloskundig zorgverlener en meedoet aan de wetenschappelijke IMITAS studie. Die studie onderzoekt wat de voor- en nadelen zijn van de 13 wekenecho.
Hoe gaat het onderzoek?
Alleen speciaal opgeleide echoscopisten mogen de 13 wekenecho verrichten daarom word je naar echocentrum Espérance verwezen. Het onderzoek duurt ongeveer 30 minuten en je kunt meekijken op een groot beeldscherm. De echoscopist maakt via jouw buik een echo van je kindje. Soms kan de echoscopist niet alles goed zien. Bijvoorbeeld bij een wat hogere BMI, bij een litteken in de buikwand of als het kind verkeerd ligt. Dit komt bij de 13 wekenecho vaker voor dan bij de 20 wekenecho. De echoscopist kan dan een vaginale echo voorstellen. Die krijg je dan meteen. Als je geen vaginale echo wilt, kun je deze weigeren. Bij een tweelingzwangerschap wordt dubbel tijd uitgetrokken. Er zijn immers 2 kindjes waarna gekeken gaat worden.
Wat gebeurt er bij de 13 wekenecho?
We vragen je om met een licht gevulde blaas naar het onderzoek te komen voor betere beeldvorming. Bij het maken van de echo lig je op je rug met een blote buik. Zorg dat je kleding aandoet die comfortabel is en zorgt dat de echoscopiste goed bij je hele buik kan. Vervolgens krijg je wat gel op je buik. De echoscopist beweegt dan de echokop over jouw buik en kan zo jouw kindje bekijken. Je kunt zelf meekijken op een groot scherm. Het maken van een echo doet geen pijn maar kan soms wel wat gevoelig zijn. Jouw kindje voelt er niets van en het is niet gevaarlijk voor jou of je kind. De echoscopist moet zich goed concentreren tijdens het onderzoek en zelf wil je ook niet afgeleid worden. Neem daarom alleen je partner of begeleider mee en laat kinderen thuis.
De mogelijke uitslagen van de 13 weken echo
- Er zijn geen aanwijzingen voor afwijkingen te zien. Er is dan geen vervolgonderzoek nodig (dit is bij 95 van de 100 zwangeren). Dit is echter geen garantie op een gezonde baby. Het is niet mogelijk alle afwijkingen te zien met de 13-wekenecho. Dat betekent dat je kindje toch een afwijking kan hebben als de uitslag goed is.
- De echoscopist heeft je kindje bekeken, maar kon niet alles goed zien, er is dan geen vervolgonderzoek mogelijk en nodig. Kies je voor de 20-wekenecho? Dan kan de echoscopist bij die echo opnieuw kijken.
- Er is iets afwijkends gezien (bij 5 van de 100 zwangeren). Het is niet altijd duidelijk of het echt een afwijking is, hoe erg de afwijking is en wat dit voor je kindje betekent. De echoscopist kan dus ook alleen maar benoemen dat het beeld er anders uit ziet dan het normaalbeeld en ze kan geen uitspraken doen over of het daadwerkelijk een afwijking is en wat dit eventueel zou betekenen. Je krijgt een vervolgonderzoek aangeboden bij een gespecialiseerde gynaecoloog in het ziekenhuis. Je besluit zelf of je vervolgonderzoek laat doen. Deze afspraak kan meestal binnen 3 werkdagen ingepland worden door je verloskundige.
Wat is vervolgonderzoek?
Het vervolgonderzoek bestaat uit een uitgebreid echoscopisch onderzoek in het Radboud ziekenhuis op de afdeling prenatale diagnostiek (PND). Soms krijg je ook een vlokkentest (na 11 weken zwangerschap), vruchtwaterpunctie (na 15 wkn zwangerschap) of bloedonderzoek aangeboden. Uit het vervolgonderzoek kan blijken dat er niets aan de hand is met je kindje, maar de kans bestaat ook dat het onderzoek aangeeft dat je kind een aandoening heeft. Dat bericht kan gevoelens oproepen van verdriet of ongerustheid. Na een afwijkende uitslag krijg je snel een afspraak met een gespecialiseerde arts.
Wat kost de 13 wekenecho?
Je verzekeraar betaalt de kosten voor het uitgebreide gesprek met jouw verloskundige en/of gynaecoloog en voor de 13 wekenecho bij Espérance. Je betaalt dus zelf niets, ook geen bedrag van je eigen risico.
Aanvullende informatie voor de eerste periode in september:
Bij de start van de 13 weken echo kan het zijn dat er minder mogelijkheden zijn om te kiezen voor een gewenst tijdstip van de echo. Dit komt omdat er al een aantal zwangere aan het einde van de onderzoeksperiode zitten bij de start op 1 september en ook graag nog deze echo willen laten verrichten. We doen ons best om iedereen die dat wil in te plannen voor de 13 wekenecho, maar vragen om je begrip.